Belçika Havuzlardaki Haşema Yasağını Kaldıracak

Belçika’nın Gent şehrinde iki belediye havuzunda uygulanan haşema yasağı ile ilgili açılan davada mahkeme, haşema yasağın ayrımcılık olduğunu ve bu uygulamanın yasadışı olduğuna karar verdi. Gent belediyesi karara itiraz edip davayı üst mahkemeye taşımaya hazırlanıyor.

Haşema veya ‘burkini’ olarak adlandırılan, vücudun tamamını örten yüzme kıyafetleri tıpkı başörtüsü gibi tartışma konusu olmaya devam ediyor. Haşema savunucuları din hürriyetine dayanarak haşema giyme özgürlüğünü savunurken, karşıt olanlar ise haşemayı kadın erkek eşitliğine ve batı değerlerine aykırı buluyor. Konuyla ilgili Belçika’da her yaz yeniden alevlenen tartışma, bu sene mahkemede sonuçlandı.

Merelbeke ve Gent Belediyelerine ait olan iki havuzda haşema yasağı uygulanmaktaydı. Bu yasaktan hoşnut olmayan iki Müslüman kadın yasağın iptaline dair dava açmışlardı. Dava ile ilgili 5 Temmuz’da kararını açıklayan mahkeme, Müslüman kadınlara hak verdi. Mahkeme hijyen veya güvenlik sebeplerinden dolayı haşemanın yasaklanmasının hukuki olarak gerekçelendirilemeyeceğine karar verdi.

Mahkemenin Kararı

Merelbeke Belediyesine bağlı olan havuzun yönetmeliğinde haşema ‘giyilmesi yasak olan yüzme kıyafeti’ listesinde yer alıyor. Gent Belediyesine bağlı olan havuzun yönetmeliğinde ise ‘vücudun tamamını örten bütün yüzme kıyafetleri’ yasaklanmış durumda. Bu iki yönetmelikle ilgili mahkeme Merelbeke havuzunda doğrudan ayrımcılık, Gent havuzunda ise dolaylı ayrımcılık yapıldığına ve her ikisinde de bu yasağın objektif ve makul nedenlere dayandırılmadığına karar verdi. Hijyen veya güvenlik sebeplerine dayalı olarak haşemanın yasaklanması da mahkeme tarafından reddedildi. Mahkeme bu bağlamda devletin yaptığı araştırmalar vasıtası ile hijyen ve güvenlik bakımından haşemanın bir sorun olmadığının bilimsel olarak kanıtlandığını vurguladı. Hâkim her iki havuzun yönetmeliklerinin derhal değiştirmeleri gerektiğini öngördü. İki davacı Müslüman kadına ise manevi tazminat ödenecek.

Diğer taraftan Merelbeke Belediyesi ise mahkemenin havuz yönetmeliğinde ayrımcılık yapıldığına dair kararına itiraz etti. Belediye yönetimi yaptığı açıklamada “Yönetim olarak yönetmelikte herhangi bir ayrımcılık olduğuna katılmıyoruz. Yönetmelikte din ayrımı gözetmeksizin havuz kullanımında vatandaşlarımız arasında iyi ve doğru bir kurulması gözetildi.” ifadelerinde bulundu.

Kadınların Giyimine Yönelik Ayrımcı Uygulamalar

Davayı yürüten avukat Joos Roets konu ile ilgili De Standaard gazetesine yaptığı açıklamadaşu ifadelerde bulundu: “Bu karar sadece bahsi geçen iki havuz için geçerli; fakat hâkimin kararı gayet net ve dolayısıyla her yerde uygulanabilir. Hâkim bu kararında Flaman Bakım ve Sağlık Ajansı’nın yapmış olduğu hijyen veya güvenlik konusunda haşemanın bir tehlike olmadığını kanıtladığı bilimsel araştırmayı dikkate aldı. Dolayısıyla bu karar kesinlikle aktivistçe bir karar değil. Dinî sebeplerden dolayı vücutlarını örten yüzme kıyafeti giymeyi tercih eden Müslüman kadınlar, vücutlarını örtmeyen kadın yüzücülere göre ayrımcılığa uğruyorlar. Haşema yasağı objektif ve makul olarak gerekçelendirilmiyor. Dolayısıyla burada din üzerinden ayrımcılık gerçekleşiyor.”

Dava süreci boyunca destekte bulunan İnsan Hakları Profesörü Eva Brems de kararı olumlu değerlendirdi. Brems: “Şu an olabilecek en kötü şey bu kararın görmezden gelinmesi, tıpkı Danıştay’ın genel başörtüsü yasağının usulsüz olduğunu açıkladığı kararın görmezden gelinmesi gibi. Dinî gerekçelere göre giyinen genç kızların günlük ve toplu halde uğradıkları ayrımcılık yağ birikintisi gibi yayılmaya devam ediyor” dedi.

Sağcı Siyasiler Tepkili

Haşema yasağı Yeni Flaman İttifakı parti başkanı Bart De Wever’in belediye başkanı olduğu ve Belçika’nın çokkültürlü şehirlerinin başında gelen Anvers Belediyesinde de mevcut. Haşema yasağı ile ilgili geçtiğimiz yıl Eşit Fırsatlar Merkezi, UNİA Anvers Belediyesine yasağın usulsüz olduğuna dair bir önerge sunmuştu; fakat belediye önergeyi reddetmişti. Anvers belediyesine karşı da aynı konu ile ilgili bir dava yürütülmekte.

Anvers Belediyesinin çokkültürlülük encümeni Fons Duchateau (N-VA / Yeni Flaman İttifakı) haşemanın baskının sembolü olduğunu savunuyor. “Mahkemede mücadele edeceğiz, gerekirse yasal olarak da gerekli çalışmaları yapacağız” diyen Duchateau ayrıca haşemayı hijyen veya güvenlik sebeplerinden dolayı değil, haşemanın toplumsal standartlar ve değerlere uygun olmamasından dolayı haşemayı istemediklerini söyledi. Duchateau Anvers Belediyesi, hâkimin kararını görmezden geleceğini ve haşema yasağını muhafaza edeceğini açıkladı.

Aynı partiye mensup olan ve defatle İslama ve Müslümanlara karşı pozisyon alan İltica ve Göç Bakanı Francken da sosyal medya hesabından “Haşemaların yüzme havuzlarımızda yeri yok. Kaldırın atın” paylaşımını yaptı. Eşit Fırsatlar Bakanı Zuhal Demir (N-VA) konu ile ilgili yaptığı paylaşımda “Haşema eşitlik düşüncesine karşı açık bir provokasyon” dedi. Flaman İçişleri Bakanı Homans da (N-VA) alınan tepkili ve hâkimin ‘dünyadan habersiz’ bir karar aldığı kanaatinde. Homans bu karar dolayısıyla haşema giymek istemeyen Müslüman kadınlara baskı yapılacağını savunuyor.

Gent Belediyesinden Karara İtiraz

Gent Belediyesi verilen karar ile ilgili itiraz hakkını kullanarak davayı bir üst mahkemeye taşıyacak. Belediyenin itirazı kararın savunması ile ilgili. Sosyalist Parti mensubu ve Gent Belediyesi Spor ve Eşit Fırsatlar encümeni Resul Tapmaz konu ile ilgili “Hâkimin kararının dine bağlamış olmasını doğru bulmuyoruz.” şeklinde açıklamada bulundu. Tapmaz, konuyla ilgili yaptığı açıklamada mahkemenin karar verirken yalnızca dine göre değerlendirme yaptığını, bu değerlendirmenin ise kısıtlı olduğunu belirtti. Bu bağlamda transeksüellerin ya da yeni ameliyat olan kadınların da vücudu tamamen örten yüzme kıyafeti giyme isteklerinin olabildiğini, bu kişilerin de vücudu tamamen örten yüzme kıyafeti giyebilmeleri gerektiğini dile getirdi.

Gent Belediyesi, kendi belediyesine bağlı olan bütün yüzme havuzlarında vücudu örten yüzme kıyafetlerinin izin verileceğine karar verdi. Belediyenin yaptığı açıklamaya göre yüzme kıyafetinin havuza uygun kumaştan olması ve yüzmeye uygun vücudu saran darlıkta olması gerekmekte. Belediye yönetimi “Gent Belediyesi olarak elimizden geldiğince çok sayıda insanın hareket etmesini ve spor yapmasını istiyoruz. Bundan sonra belediyeye bağlı olan yüzme havuzlarında giyilebilir veya giyilemez kıyafetlerle ilgili tek kriterimiz hijyen ve güvenlik olacak. Karar 1 Eylül’den itibaren Gent şehrine bağlı olan bütün havuzlarda yürürlüğe girecek.” ifalerinde bulundu. Alınan kararın emsal karar olup olmayacağı ise gelecekte belli olacak.

NSA